ห้ามมองข้าม แผลเบาหวาน สามารถบอกระยะความรุนแรงโรคเบาหวานได้
May 07 / 2024
อาการ ‘เบาหวานลงเท้า’ ถือเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบมากในผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดีเท่าที่ควร เพราะเมื่อน้ำตาลในเลือดอยู่ในระดับที่สูงต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ก็มักส่งผลทำให้เส้นเลือดฝอยและเส้นประสาทบริเวณปลายเท้าเสื่อมสภาพ เกิดเป็นแผลอักเสบเรื้อรัง ติดเชื้อง่าย และยากต่อการรักษา โดยจากการสำรวจพบว่าใน 1 ปี จะมีผู้ป่วยโรคเบาหวานที่สูญเสียอวัยวะมากกว่า 1 ล้านราย แม้ว่าแนวโน้มของสถิติจะเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ แต่ไม่ใช่ผู้ป่วยทุกคนที่เป็นแผลเบาหวาน จะนำไปสู่การถูกตัดนิ้ว เท้า หรือขาเสมอไป เพราะหัวใจของการดูแลรักษาแผลเบาหวาน คือการดูแลป้องกันไม่ให้แผลลุกลาม รวมถึงการหมั่นสังเกตอาการของแผลบริเวณเท้า และรีบเข้าพบแพทย์เพื่อทำการรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ ก็จะทำให้ลดโอกาสที่จะนำไปสู่การสูญเสียอวัยวะได้อย่างมาก
รู้ทัน สัญญาณแผลเบาหวานที่เท้า
นอกจากการสำรวจเท้าตัวเองอย่างสม่ำเสมอ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรหมั่นสังเกตอาการเบื้องต้นของอาการ ‘เบาหวานลงเท้า’ ดังต่อไปนี้
- ขนที่นิ้วเท้า เท้า หรือหน้าแข้งลดน้อยลง
- สีผิวบริเวณนิ้วเท้าคล้ำขึ้น แต่ในบางรายอาจซีดลงจนผิดสังเกต
- คลำไม่พบชีพจรที่หลังเท้า
- รู้สึกปวดขาหรือเท้าเวลาเดิน
- อุณหภูมิของเท้าสองข้างไม่เท่ากัน โดยเท้าข้างที่เป็นแผลมักจะเย็นกว่าข้างปกติ
- เล็บเท้าหน้าขึ้น หรือ แตกร่อน
- เท้า หรือนิ้วเท้า บวม แดง มีสีผิดปกติ
- เป็นแผลเรื้อรัง รู้สึกเจ็บหรือระคายเคือง มีกลิ่นเหม็น
- หากมีการติดเชื้อลุกลาม อาจมีน้ำหนองไหล และเกิดอาการนิ้วเท้าเน่า
โดยหากพบว่ามีบาดแผลบริเวณเท้าเกิดขึ้น ก็ควรรีบดูแลรักษาให้สะอาด แต่หากแผลเริ่มอักเสบ หายช้า หรือมีอาการรุนแรง ก็ควรรีบเข้าพบแพทย์ เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
เช็กระดับความรุนแรงของแผลเบาหวาน
ในระยะเริ่มแรกก่อนเกิดแผลเบาหวาน ผู้ป่วยมักสังเกตพบว่าตนเองเริ่มรู้สึกปวดขาเวลาเดินได้ระยะหนึ่งจนต้องหยุดพัก อาการดังกล่าวเกิดขึ้น เนื่องจากหลอดเลือดส่วนปลายบริเวณขาเริ่มเกิดการตีบตัน และในระยะต่อมาเมื่อการตีบตันเพิ่มมากขึ้น ก็จะทำให้ผู้ป่วยเริ่มเดินได้น้อยลง และอาจเริ่มสังเกตเห็นบาดแผลเรื้อรังที่บริเวณเท้า
แต่ในขณะเดียวกัน ก็มีผู้ป่วยเบาหวานจำนวนมาก ที่ไม่มีอาการปวด และมาสังเกตเห็นบาดแผลที่เท้าในภายหลัง แผลเบาหวานเหล่านี้ มักไม่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีปกติ โดยความรุนแรงของบาดแผล จะแตกต่างกันออกไปตามลักษณะของบาดแผล แบ่งออกเป็นได้เป็น 4 ระดับ คือ
- ระดับ 0: ไม่มีอาการของแผลเปื่อย
- ระดับ 1: มีแผลเกิดขึ้นแต่ไม่มีอาการอักเสบ
- ระดับ 2: แผลเริ่มลึก จนมองเห็นเส้นเอ็นและกระดูก
- ระดับ 3: แผลลุกลามเป็นบริเวณกว้าง และมีตุ่มหนองอักเสบเกิดขึ้น
3 สาเหตุหลักของแผลเบาหวานที่เท้า
ภาวะปลายประสาทเสื่อม
ผู้ป่วยโรคเบาหวานมักมีอาการชา หรือไร้ความรู้สึกบริเวณเท้า โดยอาจเริ่มรู้สึกชาจากปลายนิ้วเท้า ไล่ขึ้นไปบริเวณหลังเท้าและขา ภาวะดังกล่าวเกิดขึ้น เนื่องจากระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงติดต่อกันเป็นเวลานาน ส่งผลทำให้ระบบประสาททำงานผิดปกติ เกิดเป็นภาวะปลายประสาทเสื่อมได้ในที่สุด ดังนั้นเมื่อเกิดบาดแผลในบริเวณดังกล่าว ผู้ป่วยจึงมักไม่รู้ตัว ปล่อยให้บาดแผลอักเสบ รวมถึงการเดินลงน้ำหนักที่บริเวณแผล ทำให้แผลถูกกดทับ และไม่สามารถหายได้
ความผิดปกติของหลอดเลือด
ภาวะหลอดเลือดตีบแข็งจนเกิดการอุดตันในผู้ป่วยเบาหวาน มักส่งผลให้เนื้อเยื่อขาดเลือด เนื่องจากเลือดไม่สามารถไหลเวียนมาหล่อเลี้ยงได้อย่างเพียงพอ เมื่อเกิดบาดแผลเรื้อรัง การสมานแผลจึงเป็นไปได้ยากกว่าปกติ โดยเฉพาะบริเวณปลายนิ้วเท้าหรือส้นเท้า
ภาวะแทรกซ้อนจากการติดเชื้อ
นอกจากผลกระทบจากภาวะเนื้อเยื่อขาดเลือดมาหล่อเลี้ยง ทำให้การสมานแผลเป็นไปได้ช้ากว่าคนปกติแล้ว บาดแผลบริเวณเท้ามักสัมผัสกับเชื้อแบคทีเรียได้ง่าย ส่งผลให้แผลเกิดการอักเสบลุกลาม และนำไปสู่การสูญเสียเท้าหรือขาตามมาได้
ดูแลแผลเบาหวานอย่างไร ไม่ให้อักเสบเรื้อรัง
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติอย่างเคร่งครัด
- หมั่นทำความสะอาดแผล ด้วยน้ำเกลือล้างแผลปลอดเชื้อวันละ 2-4 ครั้ง
- ไม่ควรใช้แอลกอฮอล์ในการทำความสะอาดแผล
- เช็ดแผลให้แห้งหลังทำความสะอาดบาดแผล และปิดแผลให้แห้งสนิท
- พบแพทย์เพื่อตรวจประเมินแผลว่ามีภาวะเส้นเลือดส่วนปลายตีบตันร่วมด้วยหรือไม่
- ห้ามล้างบาดแผลโดยการแช่เท้าในน้ำ
- ห้ามตัดแต่งบาดแผลโดยใช้ของมีคมด้วยตนเอง
- ลดแรงกระแทกต่อแผล โดยการปรับเปลี่ยนรองเท้า หรือใช้เครื่องมือพิเศษตามคำแนะนำของแพทย์
- ทำแผลตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด และติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่อง
นอกจากการดูแลใส่ใจตนเองอย่างใกล้ชิดแล้ว หากพบว่าแผลหายช้า และมีอาการผิดปกติเกิดขึ้น เช่น รู้สึกปวด มีหนองออกจากแผล นิ้วเท้ามีสีเขียวคล้ำ หรือมีอาการบวม แดง ร้อน บริเวณเนื้อเยื่อใกล้เคียง ควรรีบพบแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา ก็จะเป็นการช่วยไม่ให้บาดแผลอักเสบลุกลาม และลดโอกาสในการสูญเสียอวัยวะได้
แพ็กเกจคัดกรองเบาหวาน โรงพยาบาลรามคำแหง
แพ็กเกจคัดกรองเบาหวาน โรงพยาบาลรามคำแหง จะมีเป็น Diabetic care package แพ็กเกจตรวจคัดกรองโรคเบาหวาน (ผู้ชาย-ผู้หญิง) ราคา 4,890 บาท
แผนที่ Google Maps
โรงพยาบาลรามคำแหง
436 ถ. รามคำแหง แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240
1512, 02-743-9999
แฟกซ์ 0 2374 0804
support@ram-hosp.co.th
